Utopia
Motyw utopii
Cele:
- refleksja nad tym czym jest utopii, nad rolą utopii w swoim życiu, w życiu bohaterów literackich, w życiu społecznym i w kulturze,
- znać i rozumieć pojęcia: utopia, antyutopia, czarna utopia, biała utopia, motyw utopii w literaturze, funkcje motywu utopii i antyutopii w sztuce, sposoby kreowania obrazu utopii, sprawiedliwość społeczna, ład społeczny, wolność, totalitaryzm, arkadia, raj, eden itp.
- rozwijanie umiejętności analizy tekstu kultury;
- rozwijanie umiejętności tworzenia ustnej i/lub pisemnej wypowiedzi argumentacyjnej (zgodnie z podstawowymi regułami jej organizacji, według podstawowych zasad logiki i retoryki, przestrzegając zasad spójności znaczeniowej i logicznej);
- rozwijanie umiejętności pracy w grupach;
- rozpoznawanie elementów znaczących, środków stylistycznych, językowych, kompozycyjnych, aluzji literackich*, znaków tradycji*, symbolów kulturowych* i określanie ich funkcji;
- wskazanie sposobów wyrażania wartościowań*,
- dostrzeganie w trakcie analizy tekstów dawnych różnic językowych (fonetyczne, leksykalne);
- rozpoznawanie kontekstów, konwencji literackiej, cech stylu danego tekstu, sposobów kreowania świata przedstawionego i bohatera;
- dostrzeganie w świecie konfliktów wartości;
- określanie problematyki utworu;
- odczytywanie sensu tekstu i fragmentów; objaśnianie ich funkcji;
- prezentowanie własnych przeżyć, wynikających z kontaktu z dziełem sztuki;
- umiejętność omówienia toposu utopii i porównania jego funkcjonowania w różnych epokach/tekstach kultury:
renesans: T. Morus, Utopia (fragm.),
pozytywizm: Manifest Partii Komunistycznej (fragm.),
dwudziestolecie: S. Żeromski, Przedwiośnie, Wiatr od Wschodu (fragm.), Witkacy, Szewcy* (fragm.)
współczesność: Lao Che, Hydropiekłowstąpienie, A. Huxley, Nowy wspaniały świat, 1931 rozdział I, Suzanne Collins, Igrzyska śmierci*, (fragm.), Anna Wagner, Utopia - rozmowa z prof. Jerzym Szackim, 1977, Marek Kotlarz, Przyszłość świata – Orwell czy Huxley?
* oznacza, że na poziomie podstawowym tekst, cel lub zadanie można pominąć
Zadania do pracy z tekstami:
- Dokonaj analizy tekstu kultury.
- Jakie są przyczyny podjęcia tego tematu?
- Jaki obraz utopii odnajdujemy w tekście?
- Jak taka koncepcja utopii wpływa na życie bohaterów i ich otoczenie?
- Jakie zostały wykorzystane gatunki, środki poetyckie, językowe, kompozycyjne oraz sposoby kreowania świata i bohaterów dla pokazania obrazu utopii?
- Jakie konteksty i intertekstualności dostrzegasz w tekście i jak mocno według Ciebie wpływają na jego odczytanie?
- Co sądzisz o takim obrazie utopii i takim sposobie ukazywania go? Jakie są tego konsekwencje? Jak to się ma do Twoich doświadczeń, wiedzy?
Efekt pracy nad motywem:
Na początku roku uczniowie wspólnie z nauczycielem planują efekty pracy na lekcjach i wybierają jeden ze wskazanych w tekście: Efekty pracy nad motywem lub składają własną propozycję. Lista motywów i planowanych efektów jest dostępna na platformie e-learningowej.