Bunt
Motyw buntu
Cele uczenia się:
- refleksja nad tym czym jest bunt, nad rolą buntu w swoim życiu, w życiu bohaterów literackich, w życiu społecznym i w kulturze,
- znać i rozumieć pojęcia: bunt, kontestacja, sprzeciw, opozycja, przyczyny buntu, konsekwencje buntu, los buntowników w literaturze, funkcje motywu buntu w literaturze i sztuce, rola buntu w życiu społeczeństwa, sposoby kreowania obrazu buntu itp.
- rozwijanie umiejętności analizy tekstu kultury;
- rozwijanie umiejętności tworzenia ustnej i/lub pisemnej wypowiedzi argumentacyjnej (zgodnie z podstawowymi regułami jej organizacji, według podstawowych zasad logiki i retoryki, przestrzegając zasad spójności znaczeniowej i logicznej);
- rozwijanie umiejętności pracy w grupach;
- rozpoznawanie elementów znaczących, środków stylistycznych, językowych, kompozycyjnych, aluzji literackich*, znaków tradycji*, symbolów kulturowych* i określanie ich funkcji;
- wskazanie sposobów wyrażania wartościowań*;
- dostrzeganie w trakcie analizy tekstów dawnych różnic językowych (fonetyczne, leksykalne);
- rozpoznawanie kontekstów, konwencji literackiej, cech stylu danego tekstu, sposobów kreowania świata przedstawionego i bohatera;
- dostrzeganie w świecie konfliktów wartości;
- określanie problematyki utworu;
- odczytywanie sensu tekstu i fragmentów; objaśnianie ich funkcji;
- prezentowanie własnych przeżyć, wynikających z kontaktu z dziełem sztuki;
- umiejętność omówienia toposu buntu i porównania jego funkcjonowania w różnych epokach/tekstach kultury:
antyk: Mit o Prometeuszu,
renesans: P. Skarga, Kazania sejmowe* fragm.,
barok: Adrian de Vries, Kain zabija Abla, 1622, W. Potocki, Pospolite ruszenie*,
oświecenie: A. Naruszewicz, Balon,
romantyzm: A. Mickiewicz, Dziady III, Scena II, Scena III (fragm.),
pozytywizm: B. Prus, Lalka, Tom I rozdział 16 (fragm.),
modernizm: K. Przerwa-Tetmajer, Eviva L'arte,
dwudziestolecie: W. Gombrowicz, Ferdydurke, fragm. rozdziałów: VII, VIII, IX, Teatr Roma, Całujcie mnie wszyscy w d... (słowa: Julian Tuwim),
współczesność: A. Camus, Dżuma (fragm.), A. Camus, Mit Syzyfa, 1942, Z. Herbert, Przesłanie Pana Cogito, 1974, M. Weychert Waluszko, Casting, jak zinterpretować Katarzynę Kozyrę? Cezary Nowak, Cezik, Cezik? Co to za pedał?
* oznacza, że na poziomie podstawowym tekst, cel lub zadanie można pominąć
Zadania do pracy z tekstami:
- Dokonaj analizy tekstu kultury.
- Jakie są przyczyny podjęcia tego tematu?
- Jaki obraz buntu odnajdujemy w tekście?
- Jak taka koncepcja buntu wpływa na życie bohaterów i ich otoczenie?
- Jakie zostały wykorzystane gatunki, środki poetyckie, językowe, kompozycyjne oraz sposoby kreowania świata i bohaterów dla pokazania obrazu buntu?
- Jakie konteksty i intertekstualności dostrzegasz w tekście i jak mocno według Ciebie wpływają na jego odczytanie?
- Co sądzisz o takim obrazie buntu i takim sposobie ukazywania go? Jakie są tego konsekwencje? Jak to się ma do Twoich doświadczeń, wiedzy?
Efekt pracy nad motywem:
Na początku roku uczniowie wspólnie z nauczycielem planują efekty pracy na lekcjach i wybierają jeden ze wskazanych w tekście: Efekty pracy nad motywem lub składają własną propozycję. Lista motywów i planowanych efektów jest dostępna na platformie e-learningowej.