Wieś
Motyw wsi
Cele uczenia się:
- refleksja nad tym czym jest wieś, nad rolą wsi w swoim życiu, w życiu bohaterów literackich, w życiu społecznym i w kulturze,
- znać i rozumieć pojęcia: wieś, arkadia, sielanka, motywy rustykalne, sad, ogród, chata, wieśniak, pole, łąka, natura, przyroda, chłop, chłop pańszczyźniany, klasa chłopska, chłoporobotnik, wycug, komorne, komornik, młynarz, kowal, karczma, dworek szlachecki, folwark, pleban, pańszczyzna, itp.
- rozwijanie umiejętności analizy tekstu kultury;
- rozwijanie umiejętności tworzenia ustnej i/lub pisemnej wypowiedzi argumentacyjnej (zgodnie z podstawowymi regułami jej organizacji, według podstawowych zasad logiki i retoryki, przestrzegając zasad spójności znaczeniowej i logicznej);
- rozwijanie umiejętności pracy w grupach;
- rozpoznawanie elementów znaczących, środków stylistycznych, językowych, kompozycyjnych, aluzji literackich*, znaków tradycji*, symbolów kulturowych* i określanie ich funkcji;
- wskazanie sposobów wyrażania wartościowań*,
- dostrzeganie w trakcie analizy tekstów dawnych różnic językowych (fonetyczne, leksykalne);
- rozpoznawanie kontekstów, konwencji literackiej, cech stylu danego tekstu, sposobów kreowania świata przedstawionego i bohatera;
- dostrzeganie w świecie konfliktów wartości;
- określanie problematyki utworu;
- odczytywanie sensu tekstu i fragmentów; objaśnianie ich funkcji;
- prezentowanie własnych przeżyć, wynikających z kontaktu z dziełem sztuki;
- umiejętność omówienia toposu wsi i porównania jego funkcjonowania w różnych epokach/tekstach kultury:
renesans: J. Kochanowski: Pieśń świętojańska o Sobótce (Pieśń panny XII), M. Rej: Żywot człowieka poczciwego* (fragm.),
romantyzm: A. Mickiewicz, Pan Tadeusz (fragm.), Księga VI,
pozytywizm: B. Prus, Lalka (fragm.), Tom II rozdział 6,
modernizm: J. Chełmoński, Bociany, 1900, Jan Kasprowicz, Nie ma tu nic szczególnego,
dwudziestolecie: W. Gombrowicz, Ferdydurke (fragm.), rozdział XI,
* oznacza, że na poziomie podstawowym tekst, zadanie, cel można pominąć
Zadania do pracy z tekstami:
- Dokonaj analizy tekstu kultury.
- Jakie są przyczyny podjęcia tego tematu?
- Jaki obraz wsi odnajdujemy w tekście?
- Jak proponowana w tekście koncepcja wsi wpływa na życie bohaterów i ich otoczenie?
- Jakie zostały wykorzystane gatunki, środki poetyckie, językowe, kompozycyjne oraz sposoby kreowania świata i bohaterów dla pokazania obrazu wsi?
- Jakie konteksty i intertekstualności dostrzegasz w tekście i jak mocno według Ciebie wpływają na jego odczytanie?
- Co sądzisz o takim obrazie wsi i takim sposobie ukazywania go? Jakie są tego konsekwencje? Jak to się ma do Twoich doświadczeń, wiedzy?
Efekt pracy nad motywem:
Na początku roku uczniowie wspólnie z nauczycielem planują efekty pracy na lekcjach i wybierają jeden ze wskazanych w tekście: Efekty pracy nad motywem lub składają własną propozycję. Lista motywów i planowanych efektów jest dostępna na platformie e-learningowej.