List w renesansie (odrodzeniu)
W trakcie opracowywania zagadnienia zapoznaj się z opracowaniami i wykorzystaj wskazywane w nich konteksty:
Opracowanie renesansu; Opracowanie renesansu - minimum
opracowanie Hamleta, opracowanie Makbeta, opracowanie Odprawy posłów greckich, opracowanie Trenów;
Jan Kochanowski, LIST DO STANISŁAWA FOGELWEDERA
Mój łaskawy Panie Fogelweder (a w tym imieniu wszytkie prelatury wszytkich kościolów zamykam), służby swe w łaskę W. M. zalecam. Ille ego qui quondam singulis fere septimanis tabellarium ad te Varsoviam mittebam1 teraz już rzadziej, i to okkurentów czekam. Qui fit, Maecenas?2 Usque metu micuere sinus3, kiedym w liście nalazł: "Król Jego M. już pozwolić raczył", bo to już, rzekę, nie śmiech; nie będzie mi ten mówił: "Radzę, rozmyśl się na to dobrze." Tak żeciem chwilę był raptus4. Alem przedsię z dawną swą fantazyją został. A iżeś mi W.M. był napisał, że takie rzeczy praesentiam postulant5, chciałem był tam W.M. tymi czasy nawiedzić. Ale dum molior6, coraz tam barziej około powietrza w Mazowszu ludzie coś natrącają. A tak, żebych nie został przed bramą jako Bergamaszek, wolałem sam doma poczekać, zwłaszcza że i sejm podobno niedaleko, i moim rzecz snadniej by tam poszła, kiedy będziem w kupie. Więc nie wiem, jeslim to dobrze wymyślił; aveo scire quid tu sentias, Solus viri molles aditus et tempora noras7. Psałterz iżeś W.M. obiecał, dobrześ to W.M. uczynił; quid enim promittere laedit8, ale póki go czekać, żeś W.M. kresu nie założył, i to jest nieźle. Bo to Hessus trzy lata robił, a przedsię źle. Utcumque est9, nie wiem, co za oracyją posłowie na witaniu Królowi Jego Mości przyniosą na sejm; ja się o trzydzieści psalmów staram, tractant fabrilia fabri10(trzydzieści, mówię, i z dawnymi, bych zaś w nieprawdzie nie został). Co się tycze reguły, którąś mi W.M. napisał, abych jej strzegł in vertendo11, jest barzo dobra i pewna, jeno ja miewam czasem pisząc wizyję. Ukazują mi się dwie boginie: jedna jest Necessitas, Clavos trabales et cuneos manu gestans ahena12, a druga Poetica, nescio quid blandum spirans13. Te dwie, kiedy mię obstąpią, nie wiem, co z niemi czynić. Formido: quid ago, da Venus, consilium14.
Wiem, że takich fraszek do W.M. uszu nikt nie przynosi, jeno ja sam, ani on Mojżesz abo raczej gdańszczanin, in arduis illius Reipubl. negociis ad te amandatus15. Ale iż W.M. też w liście swym Musas16 nie przepominasz, tym śmielej ją też earum w liście swym memini17. Wszakże, aby z onych wierszów posteritas18 czego takiego o W.M. nie rozumiała, miasto Mojżesza włożyłem Schenschmida, bo ten czasu mego był in aula frequens19. Et tibi Schenschmid haeret iampridem qua via cumque comes20; bo jeśli W.M. pomnisz, był silny importun. Jego M. ks. referendarza by pytać, jeno że snać nie od gdańszczan przyjeżdżał, ale od elblążan i zatym boję się, aby nie było minus autoritatis21 w tej personie, iż to od mniejszego miasta. Wszakże jeszcze tego nie drukuję, będzie czasu jeszcze dosyć poprawić, si videbitur22. Tak my sam na wsi: kiedy już zasiejemy, komin wkoło obsiędziemy, a lada co i mówiemy, i piszemy. Tu frontem nugis solvere disce meis23. Zatym bądź W.M. po staremu łaskaw.
W.M. życzliwy przyjaciel i sługa
J. Kochanowski
proboszcz poznański
Dat. w Czarnolesie 6 Octobris24 1571.
Memu Wielce Łaskawemu Panu
i Przyjacielowi, Jego Miłości Panu
Stanisławowi Fogelwedrowi,
Sekretarzowi Króla Jego Miłości.
Objaśnienia zwrotów łacińskich
1 Ille ego... mittebam - oto ja, który niegdyś co tydzień prawie posyłałem do ciebie, do Warszawy, gońca.
2 Qui fit, Maecenas? - co się stało, Mecenasie?
3 Usque... sinus - aż grozą zadrgało mi łono.
4 raptus - porwany, uniesiony.
5 praesentiam postulant - wymagają stawienia się osobiście.
6 dum molior - gdy zamierzam to robić.
7 aveo scire... noras - chciałbym wiedzieć, co ty myślisz, bo ty tylko znasz łatwy dostęp do tego człowieka i sposobne chwile.
8 quid... laedit - co to szkodzi obiecać.
9 Utcumque est - jakkolwiek to jest.
10 tractant fabrilia fabri - dosł. "kowale robią rzeczy kowalskie", tj. każdy robi to, co umie.
11 in vertendo - w przekładaniu.
12 Necessitas... ahena - konieczność, w ręce spiżowej niosąca haki i kliny.
13 Poetica... spirans - poezja tchnąca niewysłowionym czarem.
14 Formido: quid ago, da Venus, consilium - Boję się: poradź, o Wenus, co mam czynić.
15 in arduis... ad te amandatus - w trudnych sprawach naszego państwa do ciebie wysłany.
16 Musas - Muz; tu: dzieła.
17 earum... memini - o nich wspominam.
18 posteritas - potomność.
19 in aula frequens - bywający na dworze.
20 Et tibi... comes - ot sterczy przy tobie Schenschmid jako towarzysz w każdej drodze.
21 minus autoritatis - mniej znaczenia.
22 si videbitur - jeśli ci się to spodoba.
23 Tu frontem... meis - postaraj się rozchmurzyć czoło moimi żartami.
24 Octobris - października.
Źródło:
http://staropolska.pl/renesans/jan_kochanowski/List_do_St_F.html
